‘MASONERIA et ALCHEMIA‘: que es le relation inter libera masoneria et scientia, entendite como un investigacion del Natura. Iste labor representa un resumo de tres textos similes inter se, presentate in tres occasiones e annos differente:
- Contribution intitulate “Inter rationalismo scientistic et Intelligentia noetica” al congresso in Londra nel Canonbury Masonic Research Centre, le 26 de octobre 2008;
- Representate como un labor in le Loggia de investigation ‘Quatuor Coronati’ n° 112 de Roma, le 26 de februario 2011, con le titulo “Libera Masoneria et Alchemia”;
- E finalmente, repropose in le sexto capitulo del libro “Introduction al Masoneria”, in 2012.
“Le mente intuitive es un dono sacre e le mente rational un servo fidel. Nos ha create un societate que honora le servo e ha oblidate le dono.”
Albert Einstein
In iste scripto, le Grande Maestro pone in lumine le prime grande equivoco practicate per le esotericismo contemporanee, specificamente le grande mystification que vide un approximation inter le Franc-Masoneria e le illuminismo.
Iste mito posteriormente esse alimentate per le facto que eminent personalitates del mundo scientific, con formation illuministic-positivista, faceva parte de loggias francmasonic. Il es importante rememorar que iste frequentias non habeva alcun influentia reciproce significante, e de facto, le rituallos francmasonic, con lor connotation esoteric-metafisic, emergeva foras del contextu del illuminismo, practicamente intacte e identic in lor essentia e conception.
Iste falso parallelismo (Francmasoneria – Illuminismo) es facilemente refutabile in le mesura in que on rememora que il nunquam ha existite un relation organic, un influentia ideological o un ligamine ideal inter le modern scientia e le Francmasoneria Libere, excepte pro le facto que ambe, le scientista e le francmason, es animates per un spirito de investigation e cognoscentia.
Nonobstante, on debe interrogar se le estraneitate del Francmasoneria al Illuminismo e al metodo de investigation del realitate derivante ab illo vole indicar un estraneitate del Francmasoneria al scientia in general, o si il existe un nove terreno commun ubi le principios del scientia modern e le Francmasoneria Libere pote esser integrate e harmonisate in un nove vision del investigation scientific que supera le contrapposition inter ration e intuition e le dualismo inter spirito e materia.
Como on videra, certemente existe un ligamine ideal inter le Francmasoneria Libere e le cosiddite pre-scientia o Alchimia, e iste ligamine pote esser refacite, post seculos de dominio del vision illuministic, per un Nove Scientia neo-humanistic, holistic e post-modern, que sempre plus se confronta con le limites e contradictiones del vetule approche de investigation scientific experimental, basate sur le specialisation del cognoscentia e le uso del pure rationalitate applicate a un processo de cognition logic-deductiv.
In le ritual del Francmasoneria anglo-saxon, on face frequentemente referentia al Scientia e al possibilitate de extender su investigationes al misterios “occulte” del Natura. Tamen, le signification que se pote dar al parola ‘Scientia’ pare esser fuorviante, nam in le ritualitate francmasonic illo non debe esser interpretate in le modern senso del termine, es dicere, un scientia que opera con metodo rational e empirical.
Iste scientia, fundate sur le “metodo experimental” e filia del pensamento illuministic, considerava omnes doctrinas esoteric que investigava le dominio del metaphysica e, con consequentia, le societates iniziatic que se referiva a illos, como ridiculose manifestationes de un tempore passate.
Le Scientia a que le ritual face referentia es, al contrario, lo que nos nunc definirea como “metascientia“, le Alchimia, que al tempore quando le rituallos del Francmasoneria Libere comenciava a prender forma, ancora viveva e floreva.
Durante le Era modern, in Britannia, le periodo quando le ‘Francmasoneria speculative’ nasceva, le principios del scientia modern e le metodo empirical e rationalista non habeva ancora pervadite le societate in toto. Il ancora existeva un situation de coexistente e contrapposition inter le previe vision magic-alchemic e le nove interpretation scientifica.
Non per coincidentia, multe eminent personalitates del revolution scientific moderne se trovara a medietate inter le Alchimia e le Scientia Moderne, inter le figura del mago e del scientista.
Le Alchimia constituiva, per consequente, le linea de division, le umbra inter un methodo de investigation magic-metafisic e un methodo scientifico-rational-empiric.
Ma examinemos plus in detalio iste disciplina derivante del antique philosophia hermetic.
Le Alchimia es un “forma de cognition” que tende verso le transformation psychologic e spiritual del individuo per medio del dominio del energia spiritual e creative que permea le natura e le mente human. Le lapis o petra philosophal es un metaphora del attingimento, per parte del initiate, del sapientia e cognition del tradition hermetic. Como le Francmasoneria Libere, dunque, le Alchimia propone un cammino de elevation spiritual, un “systema”, un “methodo” de perfectionamento.
Le Alchimia consiste de un parte “practic”, que exige un cognoscentia approfondite del materia e su elementos, e de un cammino connotation symbolic e iniziatic, exprimite metaphoricamente per le mytho del transmutation de los metalli vili in oro.
Le cammino iniziatic liberomuratori, como nos sape, ha seligite su allegorias basate sur le instrumentos de labor del constructores de cathedrales medieval e sur le metaphora del Templo de Re Salomon. Ma ambe, Alchimia e Francmasoneria, nos instrue a transmutar le conscientia accelerante su cammino evolutionary, habente ambe como lor fundamento le principios del pensamento hermetic, con su fine metaphysic que resida in le union del Individuo con le Universal.
Ambe, tanto le alchimista como le masson, utilisa symbolicamente le principio de laborar un materia bruto pro facer lo pur e polite. Tanto le opera alchemic como le complimento del ritual liberomuratori se comple a presentia del transcendente.
Le ultime fin de ambes disciplinas consiste, dunque, in le ‘transmutation‘ del individuo.
Post seculos de derision, hodie le Alchimia es ancora considerate un sorte de “protochimia” e ha entrate in le “prehistoria” del scientia. Nonobstante, le Alchimia es multo plus. In le practica de laboratorio, in le reflection theoretic e in le symbolismo, le Alchimia ha in se le mesme prospectiva de perfection que nos trova in le “methodo” massonico.
In contrasto con le Scientia Moderne, que non se occupa de cosas spiritual, le Alchimia e le Francmasoneria ha como campo de investigation tanto le materia como le spirito.
In le “methodo” alchemic, como in le liberomuratori, il ha le recerca de un linguage symbolic que pote exprimer iste integration inter materia e spirito, un linguage “esoteric” que se differentia necessarimente del philosophic e scientific in le communication per imagines que intende evocar le cognition per intuition plus que per ration.
Le tradition hermetic-alchemic es le expression de ille communion inter mente e Natura, inter subjecto et objecto, sin le qual on non pote haber un cognition real, ubi le Natura non es solmente un realitate material e externe percipite per nostre sensos; illo es custode de un spirito divin que anima e governa le elementos, le potentia structurante de tote le realitate, ma invisibile a nostre sensos, que tamen pote esser reencontrate per le “labor” mediate le Obra.
Nos reencontra iste mesme vision in le ritual massonico, ubi on invita le Maestro Costructore, a qui le secretos del Natura et le principios del veritate intellectual ha essite revelate, al su contemplation.
Es evidente que in le ritualitate massonico nos es a presentia non de un conception mechanicistic del natura, typical del scientias moderne, sed de un vision del Natura que vide in illo albergar le spiritu universal intelligent, que se revela al homine per inspiration-intuition-illumination.
Curiosamente, tanto in le Francmasoneria como in le Alchimia, il ha illes qui distingue le aspecto speculativ del aspecto operative.
In le tradition alchemic, le prime a facer isto esseva Roger Bacon, grande scientista franciscan del Medievo.
A differentia de ille, altere autores subsequente se ha separate sur isto. Alloquentes que le ver Alchimia es solmente ille symbolic-speculative (René Guénon e altere traditionalistas del corrente ‘perennialista‘), o altere qui sostene le sol practica operative al fornello o in le laboratorio (Fulcanelli, Canseliet, Atwood, Lucarelli). Altri, como Herbert Silberer, discipulo de Freud et masson, ha disveloppate le theoria del character spiritual del perfection alchemic, identificante le materia prima del Opus con le conscientia, in un interpretation interessante in clave psychoanalitic.
Qui poteva dunque haber essite le inspiratores del multe referentias alchemic in le interior del ritual massonico? Certemente non le scientistas empiricistas que, con lor vision mechanicistic del mundo e lor methodo experimental, non poteva de certo suggerir un ritual impregnate de symbolos esoteric e allusiones alchemic, ma studiosos qui se trovava a medietate inter le mundo alchemic e le mundo scientific.
Le alchemista rosacroci Michael Maier (medico de corte del Imperator Rodolpho II), in su obra ‘Atalanta fugiens‘, illustra un splendide collection de emblemas o symbolos alchemic. Illos mesme, de facto, es viste como vehiculos de cognition, ma non per un processo logic-analytic, typical del scientias moderne, sed per un processo analogic-synthetic, intuitive, imaginative, separate del pure rationalitate in le qual le signification non es objective e immutabile, sed depende del interpretation del subjecto.
Le “Tabulas de Construction” del ritual liberomuratori es utilisate con le mesme presuppositiones, nam illos presenta un synthesis symbolic del grado in le qual on labora, e con lor imagines symbolic, lor objectivo es veicular le cognoscentia per intuition e suggestion imaginative.
L’Atalanta fugiens conteneva etiam un texto esoteric sur le combination inter Alchimia, rationalismo e religion, que forniva un importante modello ethico pro le Royal Society.
Inter le divers autoritates del Etate moderne qui incarnava le figura intermediari del scientista-esoterista, nos non pote oblidar Isaac Newton (fundator del physica moderne) et Robert Boyle (fundator del chimia). Ambe esseva capace de affrontar concurrentemente problemas scientific que pote esser solvite per le experimento systematic, e al mesme tempore, le Alchimia, que se centra in un vision magic-religiose del mundo.
Quando le Illuminismo jam bateva a le portas, le neoplatonicos de Cambridge prevideva le periculositates de un scientia sempre plus centrate in le positivismo experimental, in un philosophia analytic atheista e mechanistic.
Cudworth e More, le maxime representantes del neoplatonicos a Cambridge et in le Royal Society, preoccupate pro le possible consequentias materialistic del scientismo, se opponite al mechanicism scientistic predominante confrontandolo con le spirito del natura, un substantia incorporate que permea tote le materia del universo, exercente un potentia plastic, un principio vital que es responsabile pro le movemento e le cohaesion del materia mesme.
Si on considera le distacco que le Scientia Moderne ha facite a detrimento del philosophia natural del Renascimento, on non pote negar que le conception plastic formulate per Ralph Cudworth, in le secunde medietate del seculo XVII, es ancora un expression de un philosophia natural fundate super presuppositiones theologico-metaphysic premoderne, que contrasta con le rationalismo mecanistic del physica cartesian e le materialismo hobbesian.
In “The True Intellectual System of the Universe” de Cudworth, nos trova le concepto fundamental del “libertate del homine“, que Pico della Mirandola primarmente expositor in su Oratio de Hominis Dignitate (Oratio sur le Dignitate del Homine). Le homine non es un victim de un mecanismo estranie e separate de ille, sed es le artefice de su proprie eventus e responsabile pro illos. Assi, le mundo deveni le speculo del homine, es dicite, le reflexo de un realitate spiritual superiore, e non, como vole Hobbes, de un cec mecanismo.
Elia Ashmole, Robert Boyle e Isaac Newton esseva scientistas, omnes membros del Royal Society, qui continuava a practicar le Alchimia insimul con le methodo experimental del Scientia Moderne.
Iste grande scientistas del humanitate se trova a le confinio inter le ratione pensative e le imagination creative, inter logica e imagination, deveniente assi le precursor de lo que essera un Nova Scientia neohumanistic, a saper, un renovate conception quantum e olistic del Natura.
Le grande economista John Maynard Keynes, in un conferentia que ille teneva in 1942 al Royal Society Club, affirmava que: “Newton non esseva le prime scientista del epocha del ration. Plus exactemente, ille esseva le ultime del magos, le ultime del Babylonios e Sumarios, le ultime grande mente que contemplava le mundo del pensamento e del visible con le mesme oculos de illes qui comenciava a construer nostre patrimonio intellectual pauco minus que dece mille annos retro.”
Alla lumine de tal premisas, in le ceremonia de Passagio al 2° Grado del ritual Emulation, in le puncto ubi on assevera que: “Como in le precedente grado vos apprendeva le principios del Veritate moral e Virtute, ora vos permitte extender vostre investigationes al misterios occulte del Natura e Scientia“, nos pote alicunmente affirmar que ille qui compilara le ritual non se referiva a ille scientia filie del methodo “experimental”, le Scientia Moderna, sed al methodo adoptate per le “chimica mystic“, del Alchimista, que permitte apprender le unitate del principio material del mundo. In iste principio material es inclus le spirito vital que opera como emanation divine. On face referentia, dunque, al capacitate del homine que, investigate le materia, ha potite apprehender e comprender su spirito. In le exhortation del 3° Grado on assevera que le disveloppamento del facultate intellectual del secunde grado eveni “per le vias del scientia celestial, usque al throno del Deo mesme“. Ergo, le scientia que studia le materia es dirigite verso le discoperta del Deo qui la inhabita e organisa in perfecte geometrica. Le materia e le spirito es viste como complementari e insolidabile in le processo de discoperta. Le vision unitari del cognoscentia, que semper ha animato alchimistas e massonos, se funda sur le necessitate de superar tote opposition o dichotomia. Le dualismo es symbolisate in le Loggia massonic per le pavimento a scaccos et in le Alchimia per le formula de “solve et coagula” pro discoperir le lapide philosophal, ubi al le division del elementos debe sequer lor harmoniose union.
La proposition de un nove scientia: un vision holistic ultra le empirismo
Le paradigma scientific actual, filio del pensamento modern e illuminista, se developpa per medio del methodo rationalista (a priori) et empirista (a posteriori). In le methodologia positivista, on facite notar le absence de empathia con le Natura. Existe un necessitate sempre plus urgent de superar le rationalismo e le scientismo illuminista, generate per le vision cartesian, in le qual le Natura es un machina sin vita, inerte, que se explica foras del homine, privada de omne pregnante divine o spiritual, de omne vitalitate e intrinsec harmonia.
Exactemente como le ancian e le renascentistas, le nove scientia debe acceder al vision neoplatonic del Mundo. Ubi le macrocosmo del Creato reflecte le microcosmo del Homine. Tote isto in un conception empathic e plastic del Natura, que rejecta omne forma de mechanicism rationalista.
In nostre Rituales, on vede un relation con le Natura expressate de maniera “intime”, in un relation con le “elemental” in le qual le subjecto interactiona con le objecto. Per medio del contemplation del Natura e del principio divine que in illo se revela, post haber acquire le Veritate Moral et le Virtute (como on nos instrue in le 1° Grado) e le Cognition Intellectual per le studio del Artos Liberal (in le 2° Grado), le Liberomurator es preparate pro le Morte Initiatric. Le intellecto es concepite como un instrumento de cognition preliminar et, per consequente, de un grado inferior al vera cognition que se atinge solmente per intuition.
Nonobstante, le pensamento liberomurator, como emerge ex le rituales, supera le vision de Spinoza de un Deo immanente al Natura (“Deus sive Natura“) et, per consequente, le vision pantheistic, pro recognoscer, a parte del immanente, le existentia del trascendente, isto es, de un principio divine que flotta in le Natura, ma que etiam se situa ultra illo e le dimension terren, ultra le homine et le cosas human, que es le principio e le fin de omne investigation.
Le “Scientia” de que trata le ritual es dunque un scientia que remitte al intelligentia noetica, intuitive, un intelligentia que permitte al homine comprender etiam le dimension del sacre per medio del Natura, e cio es attinger al spirito per medio del materia. Si nos volerea definir con terminos actual le vision neoplatonic, on poterea parlar de un “vision holistic” del realitate.
In iste interpretation holistic, le homine et le natura es viste como partes de un mesme organismo harmoniose, vivente e sensibil, como expression del spirito, plus que partes separate e independente. Le merit indiscutibile del Illuminismo esseva de liberar le investigator del briglias theologico-religiose que tunc imperava, ma, post seculos, illo ha culminate in un materialismo aride, inadequate, tanto in le methodo como in le resultados, pro explicar multe aspectos del existentia. Il ha nunc un nove frontiera del scientias que es representate per scientistas e studiosos de tote le mundo que advoca un nove cognoscentia, non plus fragmentate, ma unitari. In le campo del psychologia cognitive, per exemplo, il ha jam multe experimentos que confirma lo que corresponde a un sapiantia antique, que se focalisa in le facto que le rationamento o processo rational es un subproducto del intuition, que attinge a un cognition innate (platonismo).
Le medicina moderne supporta sempre plus le incontestabile relation inter mente e corpore, e le influentia del prime sur le apparition de maladias. Le esser human es ora vidite como un unitate indivisibile de mente-corpo-consciousia, superante definitivemente le division cartesian in res cogitans (realitate psychic) e res extensa (realitate physic). Le principio hermetic del “como in alto, ita etiam in basso” es nunc proponite como le “principio de isomorfismo“, per le qual on cerca similitudines inter le macrocosmo e le microcosmo.
Assi, cata parte del creation, incluse le Homine, pare contener le information del tote, e isto remanda a un cognition de matrice platonic, innate e que solmente debe affluer de nove. Iste revolution ha comenciate con Albert Einstein, qui affirmava que “le sentimento cosmic religious es le motivation le plus forte e le plus nobil del investigation scientific“. Ille esseva le prime a cercar durante tote su vita, sin successo, un Theoria del Tote, isto es, un theoria que unifica totes le lege del natura.
Secundo le Premio Nobel Eugene Wigner, “le conscientia es le realitate primari, in futuro le physic explicara non solmente le phenomenon observate, sed etiam le processo de observer“. Partente del Interpretation de Copenhagen, le physic del Quantum ha comenciate a questionar le approache deterministic del scientia empiric, observante que le materia observate e le conscientia del scientista observator del realitate se reuni, pro influentiar se, in un sol campo de investigation.
Le subjecto appare dunque profunde connectite con le objecto. Ergo, on ha comenciate a considerar que le Universo exige un esser sensibil, consciente, que es consciente de illo. Sin un observator, le Universo existerea solmente in potentia, ergo, pare que le conscientia crea le materia. Le acto de observer crea un interaction con le objecto observate e illo lo modifica. Iste vision, jam comprensibile per alchimistas e neoplatonicos, nos porta inevitabilemente a un cambio de paradigma: de un principio causa-effecto del qual le homine es estranie, a lo que nos poterea definir como idealistic, ubi le conscientia es le fundamento del existentia e le materia responde al spirito.
Le ligamine inter le celo et le terra, inter le dimension immanente e trascendente, considerate como un “continuum”, es un del themas fundamental del pensamento massonic. Le symbolo del Triangulo representa precisemente le totalitate del manifestation, es celo e terra, essentia e substantia. Le volta stellate functiona como tecto in le Loggia massonic e le scala spiritual de Jacob se extende ab le terra usque al celo, connectente los. In un Nove Scientia, le regno del materia debe ceder loco al regno del conscientia, nove centro de un vision neo-humanistic e non plus illuministic.
Le dicotomia e opposition inter spirito et materia, inter subjecto et objecto, inter ego et tote, inter le Homine et Deo que ha caracterisate le investigation scientific moderne debe esser superate. Le cadita del Eden es determinate per le cognition del bon e del mal, isto es, per le emergentia del differentiation, del separation, del dualitate in le conscientia unitari del spirito.
Como Niccolo Cusano affirma, le “coincidentia oppositorum” es un requisito propriemente divine (Deo, a differentia del Homine, non ha contradictiones, e, essendo ille tote, ille comprende etiam le contrarios). In le sapientia antique del societates iniciale, se trova illo veritate que le nove scientia potera solmente rediscover como un attributo originari e innate del anima human.
Venerabilis Frater
Luca Fiore Veneziano
© Riproduzione riservata